Αυτόν τον μήνα, το Nemo από την Ελβετία έγινε το πρώτο μη δυαδικό άτομο που κέρδισε τον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision. Σε αυτό το πλαίσιο και λίγους μήνες μετά τη νομιμοποίηση του γάμου και της υιοθεσίας για τα ομόφυλα ζευγάρια στην Ελλάδα, κυκλοφορεί στο διαδίκτυο ο ισχυρισμός ότι ένας «άνθρωπος τρανς είδους που αυτοπροσδιορίζεται ως ελάφι πυροβολήθηκε κατά λάθος από κυνηγούς» με διάφορους χρήστες και άρθρα να τον παρομοιάζουν με τον νικητή της Eurovision. Όμως η ιστορία είναι ψευδής: προήλθε πριν από αρκετά χρόνια από έναν ιστότοπο που δημοσίευε κατασκευασμένες ιστορίες. Επιπλέον, οι φωτογραφίες ενός άνδρα μεταμφιεσμένου σε ελάφι προέρχονται από ένα άσχετο βίντεο σε ένα κανάλι του YouTube που παρουσιάζει ανθρώπους με ζωγραφισμένο σώμα που μοιάζουν με διάφορα ζώα.
«Κυνηγοί πυροβόλησαν στη Ν.Καρολίνα των HΠΑ queer άτομο που “αυτοπροσδιοριζόταν” και κυκλοφορούσε ως… ελάφι!», είναι ο τίτλος αυτού του άρθρου που δημοσιεύτηκε από το Pronews.gr στις 13 Μαΐου 2024, το οποίο από τότε έχει κοινοποιηθεί περισσότερες από 100 φορές στο Facebook.
«Αντί να τους παρέχουν ψυχιατρική βοήθεια τους αφήνουν να κυκλοφορούν ελεύθεροι και ενίοτε τους βραβεύουν και στην Eurovision…», γράφει ο υπότιτλος κάνοντας σαφή αναφορά στο Nemo, τον πρώτο καλλιτέχνη που χαρακτηρίστηκε μη δυαδικό άτομο και κέρδισε τον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision (αρχειοθετημένο εδώ).
Η αρχική έκδοση αυτού του άρθρου, που δημοσιεύτηκε νωρίτερα στις 13 Μαΐου 2024, δεν ανέφερε τη Eurovision, αλλά έγραφε ότι «Η ιστορία αυτή αναφέρθηκε ότι συνέβη κάπου το 2020», μια λεπτομέρεια που διαγράφηκε αργότερα. Το AFP έχει ήδη επαληθεύσει παραπληροφόρηση που δημοσιεύεται από αυτόν τον ιστότοπο εδώ, εδώ και εδώ.
Παρόμοιοι ισχυρισμοί κοινοποιήθηκαν επίσης στα ελληνικά στο Facebook (εδώ, εδώ και εδώ), σε άλλους ιστότοπους (εδώ, εδώ και εδώ) και στο YouTube (εδώ).
Τα περισσότερα ελληνικά δημοσιεύματα εμφανίστηκαν στο διαδίκτυο λίγο μετά τον τελικό της Eurovision στις 11 Μαΐου και στο πλαίσιο της πρόσφατης νομιμοποίησης του γάμου και της υιοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια στην Ελλάδα (αρχειοθετημένο εδώ). Αυτό το καλοκαίρι, η Ελλάδα αναμένεται να φιλοξενήσει για πρώτη φορά το EuroPride, ένα πανευρωπαϊκό διεθνές ΛΟΑΤΚΙ γεγονός που περιλαμβάνει μια παρέλαση Υπερηφάνειας και το οποίο φιλοξενείται από μια διαφορετική ευρωπαϊκή πόλη κάθε χρόνο.
Οι περισσότερες από τις αναρτήσεις και τα άρθρα περιλαμβάνουν δύο εικόνες οι οποίες δείχνουν ένα άτομο να έχει κέρατα και ζωγραφισμένο σώμα, μοιάζοντας με ελάφι.
Μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας έδειξε ότι παρόμοιοι ισχυρισμοί κυκλοφορούσαν στα αγγλικά ήδη από το 2020 (όπως εδώ).
Ωστόσο, ο ισχυρισμός είναι ψευδής και προέρχεται από ένα άρθρο του 2020 σε έναν ιστότοπο που δημοσίευε κατασκευασμένες ιστορίες. Οι εικόνες προέρχονται από ένα άσχετο κανάλι στο YouTube με την ονομασία «Humanimals», το οποίο παρουσιάζει ανθρώπους με ζωγραφισμένο σώμα που μοιάζουν με διάφορα ζώα.
Μια «σατιρική» αναφορά
Οι συνάδελφοί μας έχουν ήδη επαληθεύσει παρόμοιες ψευδείς πληροφορίες το 2021. Τότε, μια αντίστροφη αναζήτηση εικόνας των φωτογραφιών οδήγησε σε μια παρόμοια ιστορία που δημοσιεύτηκε σε έναν ιστότοπο που ισχυριζόταν ότι γράφει σάτιρα, με την ονομασία World News Daily Report. Ο ιστότοπος δεν είναι πλέον προσβάσιμος αλλά αρχεία του αχρονολόγητου άρθρου μπορούν ακόμα να βρεθούν – το παλαιότερο από τις 22 Νοεμβρίου 2020.
Ο ιστότοπος είχε μια δήλωση αποποίησης ευθύνης που προειδοποιούσε τους αναγνώστες ότι το περιεχόμενό του ήταν «φανταστικό» και το σύνθημά του, ορατό στην πάνω δεξιά πλευρά της σελίδας, ήταν: «Όπου τα γεγονότα δεν έχουν σημασία».
Μια παρόμοια δήλωση αποποίησης ευθύνης ήταν επίσης ορατή στο κάτω μέρος του άρθρου με τον εν λόγω ισχυρισμό: «Το World News Daily Report αναλαμβάνει κάθε ευθύνη για τον σατιρικό χαρακτήρα των άρθρων του και για τον φανταστικό χαρακτήρα του περιεχομένου τους. Όλοι οι χαρακτήρες που εμφανίζονται στα άρθρα αυτού του ιστότοπου –ακόμη και αυτοί που βασίζονται σε πραγματικούς ανθρώπους– είναι εντελώς φανταστικοί και οποιαδήποτε ομοιότητα μεταξύ αυτών και οποιουδήποτε προσώπου, ζωντανού, νεκρού ή απέθαντου, είναι καθαρά θαύμα».
Στην παραπλανητική ιστορία του, το Pronews ενσωμάτωσε μια ανάρτηση του Μαΐου 2024, η οποία κοινοποιούσε ένα στιγμιότυπο οθόνης αυτού του άρθρου του World News Daily Report του 2020.
Το AFP Fact Check έχει διαψεύσει πολλές άλλες ιστορίες που προέρχονται από το World News Daily Report αφού αυτές κοινοποιήθηκαν στο διαδίκτυο ως αυθεντικές (όπως εδώ, εδώ και εδώ).
Μια περαιτέρω αναζήτηση οδήγησε σε αυτό το βίντεο του 2018 σε ένα κανάλι του YouTube με την ονομασία «Humanimals», με αποσπάσματα βίντεο ανθρώπων που έχουν βάψει το σώμα τους για να μοιάζουν με διάφορα ζώα (αρχειοθετημένο εδώ). Από εκεί προήλθαν οι εικόνες στις ιστορίες των Pronews και World News Daily Report.
Σύμφωνα με την περιγραφή του βίντεο, η ζωγραφιά στο σώμα έγινε από μια Βρετανίδα καλλιτέχνιδα ονόματι Λόρεν Μπέικερ. Τα έργα της εμφανίζονταν σε έναν ιστότοπο με την ονομασία «auroradancerwear.co.uk» που πουλούσε ρούχα χορού, όπως εξηγείται σε προηγούμενό μας άρθρο επαλήθευσης γεγονότων. Μια αρχειοθετημένη έκδοση της ιστοσελίδας μπορεί να βρεθεί ακόμα εδώ.
Μια αναζήτηση στο Google χρησιμοποιώντας στα αγγλικά τις λέξεις-κλειδιά «άνθρωπος» «ελάφι» και «Νότια Καρολίνα» δεν έδωσε κανένα αποτέλεσμα που να υποδηλώνει ότι όντως συνέβη ένα παρόμοιο γεγονός.
Στο παρελθόν το AFP έχει επαληθεύσει παραπλανητικούς και ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα εδώ στα ελληνικά και εδώ στα αγγλικά.