Επιστήμονες στη Σουηδία ανακάλυψαν πρόσφατα το RNA ενός εξαφανισμένου ζώου, σε μια σημαντική εξέλιξη στην έρευνα για την επανεισαγωγή ειδών που έχουν εξαφανιστεί. Η είδηση παρουσιάστηκε ψευδώς από ιστότοπους και χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με τον ισχυρισμό ότι οι επιστήμονες εργάζονται για την αναβίωση νεκρών ανθρώπων χρησιμοποιώντας τεχνολογία mRNA παρόμοια με αυτή που χρησιμοποιείται για την παραγωγή των εμβολίων COVID-19. Ειδικοί δήλωσαν στο AFP ότι η αναδημιουργία εξαφανισμένων ειδών μπορεί να καταστεί δυνατή στο μέλλον, αλλά η έρευνά τους δεν σχετίζεται με την ιδέα της ανάστασης ενός νεκρού ατόμου. Επισήμαναν επίσης ότι η τεχνολογία που χρησιμοποιείται στην έρευνα για την από-εξαφάνιση δεν χρησιμοποιείται για τα εμβόλια COVID-19.
Τον Σεπτέμβριο του 2023, επιστήμονες στη Σουηδία εξήγαγαν ριβονουκλεϊκό οξύ (RNA) – γενετικό υλικό που υπάρχει σε όλα τα ζωντανά κύτταρα – από τον θυλακίνο ή τίγρη της Τασμανίας, ένα εξαφανισμένο σαρκοφάγο μαρσιποφόρο.
Ήταν η πρώτη φορά που έγινε εξαγωγή RNA από ένα εξαφανισμένο είδος και η ανακάλυψη έγινε αντικείμενο αναφοράς από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, μεταξύ των οποίων και το AFP. Ελληνικοί ειδησεογραφικοί οργανισμοί κάλυψαν επίσης την εξέλιξη, για παράδειγμα εδώ και εδώ.
Οι επιστήμονες που ασχολούνται με την έρευνα για την από-εξαφάνιση εξήγησαν στο AFP ότι η πολύπλοκη διαδικασία της επανεισαγωγής ενός εξαφανισμένου είδους δεν αφορά την επαναφορά ενός νεκρού οργανισμού στη ζωή, αλλά τη δημιουργία ενός είδους αντιγράφου του οργανισμού αυτού μέσω της επεξεργασίας του γονιδιώματος.
Ωστόσο, εβδομάδες μετά την ανακοίνωση της εξαγωγής του RNA του θυλακίνου, κυκλοφόρησε ένας ψευδής ισχυρισμός σε άρθρο στην ιστοσελίδα Lumi News, την οποία το AFP έχει επαληθεύσει στο παρελθόν, με τον τίτλο: «Θα ζωντανεύουν νεκρούς με τεχνολογία mRNA». Το άρθρο περιλαμβάνει την εξής φράση: «Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτή η πρόοδος θα μπορούσε σύντομα να έχει ως αποτέλεσμα να αναβιώσουν και ανθρώπινα πτώματα».
Χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κοινοποίησαν το άρθρο για να υποστηρίξουν ψευδώς ότι οι επιστήμονες εργάζονται για την ανάσταση νεκρών ανθρώπων με τη χρήση τεχνολογίας mRNA. Οι ισχυρισμοί αυτοί εντάσσονται σε ένα ευρέως διαδεδομένο ψευδές αφήγημα που προτείνει ότι τα εμβόλια COVID-19 χρησιμοποιούνται από μια σκιώδη ελίτ για τον έλεγχο του παγκόσμιου πληθυσμού.
«Ε καιρός ήταν να ζωντανεύουν τους νεκρούς με την τεχνολογία mRNA… διότι μέχρι τώρα, πέθαιναν τους ζωντανούς… (Μτφ: Ζόμπιααααααα!)» αναφέρει μια ανάρτηση στο Facebook που έχει κοινοποιηθεί σχεδόν 50 φορές από τη δημοσίευσή της στις 23 Οκτωβρίου.
Το άρθρο, που δημοσιεύθηκε στις 22 Οκτωβρίου, αναφέρει ως πηγή τη βρετανική εφημερίδα Metro, αλλά ενώ το άρθρο είναι σχεδόν κατά λέξη αναπαραγωγή του ρεπορτάζ της Metro, σε αυτό προστίθεται η φράση που αναφέρει τα ανθρώπινα πτώματα, η οποία δεν υπήρχε στο πρωτότυπο της Metro. Το άρθρο της Metro δεν έκανε καμία αναφορά στην επαναφορά νεκρών ανθρώπων.
Στο τέλος του ρεπορτάζ του Lumi News η λέξη «πηγή» παραπέμπει στην πραγματικότητα στην ιστοσελίδα The People’s Voice, την οποία το AFP έχει ελέγξει αρκετές φορές στο παρελθόν και φαίνεται να είναι μια νέα «βιτρίνα» της ιστοσελίδας Newspunch, η οποία επίσης έχει επαληθευτεί πολλές φορές από το AFP, για παράδειγμα εδώ.
Το άρθρο του People’s Voice επικαλείται επίσης το Metro και έχει προσθέσει τον ψευδή ισχυρισμό για τα ανθρώπινα πτώματα.
Άλλες αναρτήσεις που αναπαράγουν τον ψευδή ισχυρισμό του άρθρου του Lumi News βρέθηκαν εδώ, εδώ και εδώ.
Το AFP έχει ελέγξει στο παρελθόν ψευδείς ισχυρισμούς που συνέδεαν τον εμβολιασμό κατά του COVID-19 με τον πληθυσμιακό έλεγχο, για παράδειγμα εδώ και εδώ.
Μια πρωτοποριακή ανακάλυψη
Το RNA είναι ένα μόριο που μεταφέρει σημαντικές πληροφορίες που απαιτούνται για τη συναρμολόγηση του γονιδιώματος ενός εξαφανισμένου ζώου. Ενώ το DNA μπορεί να περιγραφεί ως η συσκευή αποθήκευσης ενός οργανισμού, το RNA είναι ο αναγνώστης που αποκωδικοποιεί τις πληροφορίες που βρίσκονται στο DNA προκειμένου να παραχθούν ζωτικές πρωτεΐνες.
Αν και στο παρελθόν έχει εξαχθεί DNA από εξαφανισμένα είδη, για παράδειγμα από το μαμούθ, η πρόσφατη εξαγωγή RNA από τον θυλακίνο από ερευνητές στη Σουηδία ήταν πρωτοφανής.
Στο ρεπορτάζ του AFP σχετικά με την ανακάλυψη τον Σεπτέμβριο του 2023, ο Λόβε Νταλέν, καθηγητής Εξελικτικής Γονιδιωματικής στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, ο οποίος ήταν εκ των επικεφαλής του προγράμματος της Σουηδίας, εξήγησε την ανάγκη να υπάρχει γνώση τόσο του DNA όσο και του RNA προκειμένου να γίνει η επαναφορά εξαφανισμένων ειδών.
«Αν πρόκειται να αναστήσεις ένα εξαφανισμένο ζώο, τότε πρέπει να γνωρίζεις πού βρίσκονται τα γονίδια και τι κάνουν, καθώς και σε ποιους ιστούς ρυθμίζονται», είπε.
Σε email που απέστειλε στο AFP στις 25 Οκτωβρίου, η Μπεθ Σαπίρο, καθηγήτρια στο Τμήμα Οικολογίας και Εξελικτικής Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ, η οποία ασχολείται με την από-εξαφάνιση, ανέφερε ότι ένας τρόπος θα ήταν να υποστεί επεξεργασία το γονιδίωμα ενός ζωντανού συγγενούς ενός εξαφανισμένου είδους. Σύμφωνα με την ίδια, αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει 12 βήματα, τα οποία συνοψίζονται παρακάτω:
- Αποσαφήνιση της αλληλουχίας και συναρμολόγηση του γονιδιώματος του πλησιέστερου ζωντανού συγγενή και του είδους που μας ενδιαφέρει – για παράδειγμα, αν το είδος στο οποίο εστιάζουμε είναι το μαμούθ, ο ελέφαντας είναι ο πλησιέστερος ζωντανός συγγενής.
- Παρουσίαση των συναρμολογημένων γονιδιωμάτων σε υπολογιστή και εντοπισμός των σημείων στα οποία διαφέρουν.
- Εντοπισμός των σημαντικών διαφορών.
- Εύρεση τρόπου για την ανάπτυξη κυττάρων από τον πλησιέστερο ζωντανό συγγενή στο εργαστήριο.
- Σχεδιαμός πειραμάτων επεξεργασίας γονιδιώματος για να κοπούν και να επικολληθούν τα σημαντικά κομμάτια του γονιδιώματος του εξαφανισμένου ζώου στα γονιδιώματα των ζωντανών κυττάρων που αναπτύσσονται στο εργαστήριο.
- Έλεγχος της αντικατάστασης των σημαντικών κομματιών στην αλληλουχία DNA στο γονιδίωμα των κυττάρων που αναπτύσσονται στο τρυβλίο.
- Εύρεση τρόπου να μετατρέψουμε τα επεξεργασμένα κύτταρα που αναπτύσσονται στο τρυβλίο σε ένα έμβρυο.
- Εύρεση κατάλληλου μητρικού ξενιστή (αυγό ή μήτρα) για το αναπτυσσόμενο έμβρυο.
- Εκτέλεση πυρηνικής μεταφοράς σωματικών κυττάρων – όπως έγινε με την Ντόλι το Πρόβατο, το πρώτο θηλαστικό που κλωνοποιήθηκε από ένα ενήλικο σωματικό κύτταρο.
- Εύρεση μιας κατάλληλης οικογένειας/πληθυσμιακής ομάδας για την ανατροφή του νεογέννητου.
- Επανάληψη ανάλογα με τις ανάγκες, προκειμένου να δημιουργηθεί ένας πληθυσμός με διάρθρωση φύλου και ηλικίας που θα μπορεί να απελευθερωθεί σε έναν άγριο βιότοπος.
- Εύρεση ενός κατάλληλου βιότοπου στον οποίο μπορεί να απελευθερωθεί ο πληθυσμός.
Η κ. Σαπίρο δήλωσε επίσης ότι υπάρχουν «σημαντικές ηθικές και οικολογικές εκτιμήσεις κινδύνου και σχεδιασμός που θα πρέπει να γίνουν σε πολλά από αυτά τα στάδια» και τόνισε ότι ακόμη και ένας γενετικός κλώνος ενός εξαφανισμένου ζώου δεν θα αναδημιουργούσε ακριβώς το είδος επειδή το περιβάλλον του έχει επίσης εξαφανιστεί.
«Ένας ελέφαντας με μερικά γονίδια μαμούθ που έχουν εισαχθεί και τον κάνουν ίσως πιο τριχωτό ή με παχύτερα στρώματα λίπους; Αυτό πιθανώς θα συμβεί τελικά, αν ξεπεραστούν κάποια από τα τεχνικά (αναπαραγωγή των ελεφάντων) και ηθικά (οι ελέφαντες δεν τα ζουν καλά στην αιχμαλωσία – είναι κοινωνικοί, ζουν σε μεγάλες οικογενειακές ομάδες και χρειάζονται 14 χρόνια για να αναπαραχθούν!) εμπόδια. Αλλά ένα πραγματικό 100% μαμούθ, με μικρόβια μαμούθ στο έντερο, μεγαλωμένο από μαμούθ, στο περιβάλλον της εποχής των παγετώνων στο οποίο ζούσαν; Μάλλον ποτέ», δήλωσε η ίδια.
Μια παρόμοια προσέγγιση για την αναδημιουργία μιας εκδοχής ενός εξαφανισμένου ζώου εξηγείται με απλοποιημένο τρόπο στο παρακάτω γράφημα του AFP, που χρησιμοποιεί το μαμούθ ως παράδειγμα. Το γράφημα βασίζεται στο έργο της Colossal, μιας εταιρείας βιοτεχνολογίας και γενετικής μηχανικής που ηγείται της έρευνας στον τομέα της από-εξαφάνισης, και της οποίας το έργο αναφέρεται στο αρχικό άρθρο του Metro καθώς και στους ψευδείς ισχυρισμούς.
Όπως φαίνεται στο γράφημα, η προσέγγιση της Colossal χρησιμοποιεί μια μέθοδο επεξεργασίας του γονιδιώματος που ονομάζεται CRISPR-Cas9, η οποία επιτρέπει στους επιστήμονες να επεμβαίνουν στο γονιδίωμα, προσθέτοντας, αφαιρώντας ή τροποποιώντας γενετικό υλικό σε συγκεκριμένες τοποθεσίες.
Ο Μπεν Λαμ, διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της Colossal, εξήγησε ότι η διαδικασία δεν θα δημιουργήσει έναν ακριβή κλώνο ενός εξαφανισμένου ζώου, αλλά ένα είδος υβριδίου ενός ζωντανού και ενός εξαφανισμένου είδους.
«Τα πρώτα ζώα της Colossal δεν θα είναι “αντίγραφα” εξαφανισμένων ατόμων, καθώς θα εξακολουθούν να περιέχουν ως επί το πλείστον τις γενετικές πληροφορίες του πλησιέστερου ζωντανού συγγενή τους, αλλά με πρόσθετα χαρακτηριστικά που έχουν εξαφανιστεί», δήλωσε σε email στο AFP στις 28 Οκτωβρίου.
Ωστόσο, η επιστημονική πρόοδος δεν έχει ακόμη φθάσει στο σημείο να γίνει αυτό το σχέδιο πραγματικότητα.
«Θεωρητικά μπορούμε να επαναφέρουμε ένα εξαφανισμένο ζώο όπως το μαμούθ ή ο θυλακίνος. Αλλά όχι πρακτικά, όχι σήμερα, ίσως σύντομα, αλλά όχι σήμερα», δήλωσε ο Νιλς Άντερς Γκέτερστρεμ, καθηγητής Μοριακής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, σε email στο AFP στις 31 Οκτωβρίου.
Η επιστήμη της από-εξαφάνισης δεν έχει να κάνει με την επαναφορά νεκρών στη ζωή
Όπως εξήγησαν οι ειδικοί, η έρευνα για την από-εξαφάνιση αφορά την αναδημιουργία κατά προσέγγιση ενός ζώου που δεν υπάρχει πλέον, και όχι την επαναφορά του πτώματος ενός εξαφανισμένου ζώου στη ζωή. Επομένως, δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ αυτής της έρευνας και της ιδέας να αναστηθεί ένας νεκρός άνθρωπος.
«Η επαναφορά ανθρώπων από την άλλη πλευρά (σ.σ. τον θάνατο) [είναι] μια ιδέα που ανήκει περισσότερο στη φαντασία παρά στην επιστήμη», δήλωσε ο Γκέτερστρεμ.
Ο Λαμ εξήγησε ότι η κλωνοποίηση, η δημιουργία ενός γενετικού αντιγράφου ενός ατόμου, «προβλέπεται ότι θα δημιουργήσει ένα άτομο που θα μοιάζει πολύ με τον δότη των κυττάρων, ακόμη και στους ανθρώπους», αν και ο ίδιος πιστεύει ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να επιδιώξουν κάτι τέτοιο.
Ωστόσο, επισήμανε ότι ακόμη και σε γενετικά πανομοιότυπα δίδυμα υπάρχουν διαφορές.
«Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν ρόλο σε όσα κάνουν ένα άτομο μοναδικό, και έτσι δεν μπορούμε να είμαστε 100% σίγουροι ούτε για την πανομοιότυπη φυσική εμφάνιση. Ακόμη και μεταξύ διδύμων υπάρχουν μικρές σωματικές διαφορές που διακρίνουν τα άτομα αυτά μεταξύ τους», δήλωσε ο Λαμ.
Η Σαπίρο επισήμανε επίσης μέσω email ότι οι πανομοιότυποι δίδυμοι δεν είναι αντίγραφα ο ένας του άλλου – οπότε η κλωνοποίηση του ανθρώπου, η οποία, όπως τόνισε, δεν είναι επί του παρόντος δυνατή, δεν θα ισοδυναμούσε με την αναδημιουργία του ίδιου ατόμου.
«Αν θέλετε να μάθετε σε τι βαθμό καθορίζεται η εμφάνιση από το DNA, μπορείτε να δείτε τα πανομοιότυπα δίδυμα. Δεν είναι το ίδιο άτομο (όπως ακριβώς ένας ανθρώπινος κλώνος δεν θα είναι το ίδιο άτομο με αυτό του οποίου τα κύτταρα χρησιμοποιήθηκαν για την κλωνοποίηση, αν αυτό καταστεί δυνατό – προς το παρόν δεν είναι δυνατό), αλλά μοιάζουν, τουλάχιστον στην αρχή της ζωής τους, πριν το περιβάλλον τους αρχίσει να αλλάζει την εμφάνισή τους», είπε.
Η έρευνα για την απο-εξαφάνιση δεν συνδέεται με τα εμβόλια mRNA
Η γενετική έρευνα που διεξάγεται από τους επιστήμονες που ασχολούνται με την από-εξαφάνιση δεν έχει καμία σχέση με τα εμβόλια mRNA για τον COVID-19, όπως το Comirnaty (Pfizer/BioNTech) και το Spikevax (Moderna).
Όπως δείχνει το παρακάτω γράφημα του AFP, τα εμβόλια λειτουργούν με την έγχυση κυτάρρων ενός εργαστηριακά δημιουργημένου αγγελιοφόρου RNA (mRNA) που κωδικοποιεί πρωτεΐνες του ιού. Αυτό το mRNA στη συνέχεια δίνει εντολή στα κύτταρα να παράγουν μια πρωτεΐνη που πυροδοτεί μια ανοσολογική απόκριση, χωρίς να εκτίθεται το άτομο στον ίδιο τον ιό.
Δεν υπάρχει «τίποτα που να σχετίζεται με την τεχνολογία mRNA» στη διαδικασία της εξαφάνισης, εξήγησε η Σαπίρο. Όπως περιέγραψε η ίδια παραπάνω, το γενετικό υλικό που χρησιμοποιείται στην ερευνητική διαδικασία της απο-εξαφάνισης θα χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ενός γονιδιώματος που θα συνδυάζει πτυχές ενός ζωντανού είδους με τις σημαντικότερες πτυχές ενός εξαφανισμένου είδους. Δεν έχει καμία σχέση με την τεχνολογία mRNA που χρησιμοποιείται στα εμβόλια Covid.
Ο Λαμ εξήγησε από τη μεριά του ότι η Colossal χρησιμοποιεί ένα μόριο RNA γνωστό ως οδηγό RNA (gRNA), το οποίο βοηθά τους επιστήμονες να επεξεργαστούν το DNA στοχεύοντας σε ορισμένα τμήματα της αλληλουχίας του DNA, τα οποία είναι προς τροποποίηση. Και πάλι, το mRNA δεν παίζει κανένα ρόλο σε αυτή τη διαδικασία.
Το AFP έχει προηγουμένως καταρρίψει παραπληροφόρηση που σχετίζεται με τη γενετική εδώ ή εδώ.