Στα τέλη Ιουνίου, το κυκλαδίτικο νησί της Σερίφου έπεσε θύμα σφοδρής πυρκαγιάς που προκάλεσε υλικές ζημιές και έκαψε αρκετά εκτάρια. Στο πλαίσιο αυτό, άρχισαν να κυκλοφορούν αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα στην Ελλάδα, οι οποίες υπονοούσαν ότι η πυρκαγιά είχε σχέση με σχέδιο κατασκευής δεκάδων ανεμογεννητριών στο νησί. Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί είναι παραπλανητικοί. Αναφέρονται σε ένα σχέδιο του 2007 από την εταιρεία Μυτιληναίος, το οποίο στην πραγματικότητα δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Στοιχεία από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας στην Ελλάδα καθώς και ο δήμαρχος Σερίφου επιβεβαίωσαν ότι δεν υπάρχει εγκεκριμένο έργο αιολικού πάρκου στο νησί.
Στις 29 Ιουνίου 2024, ξέσπασε πυρκαγιά στο νησί της Σερίφου, η οποία τέθηκε υπό έλεγχο το επόμενο πρωί. Η πυρκαγιά προκάλεσε ζημιές σε σπίτια, εξοχικές κατοικίες, αποθήκες και ξωκλήσια στο νότιο τμήμα του νησιού.
Την επόμενη κιόλας ημέρα άρχισαν να κυκλοφορούν στα κοινωνικά δίκτυα δημοσιεύματα που συνέδεαν την πυρκαγιά με ένα παλιό έργο κατασκευής ανεμογεννήτριας στη Σέριφο. «Στάχτη η Σέριφος για να τοποθετηθούν 87 ανεμογεννήτριες του Μυτιληναίου #Πράσινη_Ανάπτυξη», αναφέρεται σε μια ανάρτηση στο Facebook της 30ης Ιουνίου 2024, η οποία από τότε κοινοποιήθηκε πάνω από 1.100 φορές.
Το δημοσίευμα κοινοποιεί ένα κολάζ από στιγμιότυπα οθόνης που δείχνουν ένα άρθρο με τίτλο «Η Σέριφος λέει «όχι» στο γιγάντιο αιολικό πάρκο», και στη συνέχεια δύο άλλους τίτλους από άλλα άρθρα: «Πύρινος εφιάλτης στην Σέριφο» και «Μεγάλη φωτιά στη Σέριφο».
Πολλοί χρήστες σχολίασαν τα δημοσιεύματα, υποστηρίζοντας ότι η πυρκαγιά στο νησί συνδέεται με την κατασκευή αιολικού πάρκου. «Αίσχος μπροστά στο κέρδος δεν υπολογίζουν τίποτα…που εχουμε μπλέξει…», έγραψε ένας.
Παρόμοιες αναρτήσεις εντοπίστηκαν και στο Facebook, όπως εδώ και εδώ.
Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί είναι παραπλανητικοί. Αν και είχε μελετηθεί σχέδιο για την κατασκευή δεκάδων ανεμογεννητριών στη Σέριφο από την εταιρεία Μυτιληναίος, στην πραγματικότητα χρονολογείται από το 2007 και δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Επιπλέον, στοιχεία από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας στην Ελλάδα, καθώς και ο δήμαρχος Σερίφου επιβεβαίωσαν ότι δεν υπάρχουν ανεμογεννήτριες στο νησί και ότι κανένα τέτοιο έργο δεν βρίσκεται σε εξέλιξη.
Ένα εγκαταλελειμμένο σχέδιο αιολικού πάρκου από το 2007
Μια προηγμένη διαδικτυακή αναζήτηση χρησιμοποιώντας τον τίτλο του άρθρου που είναι ορατό στην ανάρτηση, μας επέτρεψε να βρούμε ένα άρθρο της ημερήσιας εφημερίδας Καθημερινή, με ημερομηνία 4 Απριλίου 2007 (αρχειοθετημένο εδώ), με τον ίδιο τίτλο.
Το άρθρο αναφέρει ότι ο όμιλος Μυτιληναίος, πλέον Metlen, σχεδίαζε να κατασκευάσει συνολικά 87 ανεμογεννήτριες στο νησί της Σερίφου και εξηγεί πώς το δημοτικό συμβούλιο του νησιού έστειλε ψήφισμα εναντίωσης στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, περιγράφοντας την εγκατάσταση ως «εφιαλτικό σενάριο».
Σύμφωνα με άλλο άρθρο της εφημερίδας Τα Νέα, που δημοσιεύτηκε στις 18 Απριλίου 2024, δηλαδή λίγες μέρες αργότερα, ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Γιώργος Σουφλιάς, είχε βάλει φρένο στο έργο αυτό (αρχειοθετημένο εδώ).
Σε επικοινωνία με το AFP, η Αντιγόνη Φάκου, υπεύθυνη του γραφείου Τύπου της Metlen Energy & Metals, ανέφερε σε ηλεκτρονικό μήνυμα της 11ης Ιουλίου 2024, ότι η εταιρεία είχε πράγματι υποβάλει έξι αιτήσεις για άδεια παραγωγής αιολικής ενέργειας στο νησί στην αρμόδια αρχή το 2006 (αρχειοθετημένο εδώ).
«Το 2008 ωστόσο, με την έκδοση του ειδικού χωροταξικού των ΑΠΕ, η φέρουσα ικανότητα που ορίστηκε για το νησί, ουσιαστικά καθιστούσε αδύνατη την εγκατάσταση του έργου. Ως εκ τούτου, η Metlen δεν προχώρησε με την εν λόγω επένδυση».
Εκείνη τη χρονιά, η ελληνική κυβέρνηση ενέκρινε ένα ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αρχειοθετημένο εδώ).
Η κ. Φάκου επεσήμανε επίσης ότι η Metlen ουδεμία σχέση έχει με πυρκαγιές ή οποιαδήποτε υποβάθμιση του φυσικού τοπίου. «Η εταιρεία άλλωστε μεριμνά πάντα για την ανταπόδοση αξίας στις τοπικές κοινωνίες όπου και δραστηριοποιείται, με σεβασμό στο περιβάλλον και στη κοινότητα», σχολίασε η ίδια.
Τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα στον ιστότοπο της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) στην Ελλάδα, τα οποία συμβουλεύτηκε το AFP, επιβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχουν ανεμογεννήτριες σε λειτουργία ούτε έργα αιολικών πάρκων στη Σέριφο.
Η ΡΑΑΕΥ εγκρίνει ή απορρίπτει άδειες για την κατασκευή και λειτουργία εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας στην Ελλάδα. Ο χάρτης τους (αρχειοθετημένος εδώ) δείχνει τις θέσεις των αιολικών πάρκων που λειτουργούν σήμερα, τις άδειες που έχουν χορηγηθεί για μελλοντικά αιολικά πάρκα και τις άδειες που έχουν απορριφθεί από την αρχή, σε όλη την Ελλάδα, μέχρι τις 12 Ιουλίου 2024.
Στιγμιότυπο που δείχνει το νησί της Σερίφου, από τον διαδικτυακό χάρτη του ΡAAEY. Λήψη εικόνας: 10/07/2024
Στον χάρτη διακρίνονται κόκκινες γραμμές που δείχνουν ένα έργο αιολικού πάρκου που έχει απορριφθεί, χωρίς να έχει προσδιοριστεί η εταιρεία.
Το AFP επικοινώνησε με τη ΡΑΑΕΥ για σχόλια, αλλά δεν υπήρξε απάντηση κατά τη στιγμή της δημοσίευσης.
Σε τηλεφωνική συνέντευξη που παραχώρησε στο AFP στις 10 Ιουλίου 2024, ο εν ενεργεία δήμαρχος του νησιού της Σερίφου, Κωνσταντίνος Ρεβίνθης, εξήγησε επίσης ότι το 2007, ένα σχέδιο εγκατάστασης ανεμογεννητριών είχε προκαλέσει κατακραυγή στο νησί. «Ωστόσο, το σχέδιο κατέληξε στο κενό και δεν εγκαταστάθηκαν ανεμογεννήτριες», είπε.
Ο δήμαρχος επεσήμανε επίσης ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ανεμογεννήτριες στη Σέριφο και εξ όσων γνωρίζει δεν υπάρχουν σχέδια για την εγκατάστασή τους στην ημερήσια διάταξη.
«Η πυρκαγιά που έπληξε το νησί μας στα νότια δεν έχει καμία σχέση με την εγκατάσταση ανεμογεννητριών στη Σέριφο», είπε.
Οι αναρτήσεις στο Facebook υποστηρίζουν ότι το νησί «έχει γίνει στάχτη». Ωστόσο, δορυφορικές φωτογραφίες από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) δείχνουν ότι μέρος του νησιού στα νότια έχει καεί:
Εικόνα του δορυφόρου Copernicus Sentinel-2 (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος) που δείχνει ίχνη της πυρκαγιάς που έκαψε το νότιο τμήμα του νησιού της Σερίφου τον Ιούνιο του 2024. Λήψη εικόνας: 11/07/2024.
Η περιοχή που επηρεάστηκε δεν αντιστοιχεί στις περιοχές που φαίνονται στο χάρτη της ΡΑΑΕΥ, όπου υποβλήθηκε και απορρίφθηκε σχέδιο αιολικού πάρκου.
Στην Ελλάδα, η ανάπτυξη αιολικών πάρκων καθώς και οι πυρκαγιές αποτελούν τακτικό θέμα παραπληροφόρησης στα κοινωνικά δίκτυα. Το AFP έχει καταρρίψει και στο παρελθόν σχετικούς παραπλανητικούς ισχυρισμούς, για παράδειγμα εδώ και εδώ.