Η ανοιχτή υποστήριξη του Ίλον Μασκ προς το γερμανικό ακροδεξιό κόμμα AfD ενόψει των εκλογών του Φεβρουαρίου έθεσε το ζήτημα της ξένης παρέμβασης και του ρόλου των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης στις δημοκρατικές διαδικασίες. Σε αυτό το πλαίσιο, δηλώσεις του πρώην επιτρόπου της ΕΕ για την εσωτερική αγορά, Τιερί Μπρετόν, τον Ιανουάριο σχετικά με την εφαρμογή της Πράξης για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA) της ΕΕ ερμηνεύτηκαν παραπλανητικά από τον Ίλον Μασκ, από ρωσικά μέσα ενημέρωσης και σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σε αυτή τη συνέντευξη στη γαλλική τηλεόραση RMC, ο Μπρετόν δήλωσε ότι η DSA πρέπει να χρησιμοποιηθεί όπως στη Ρουμανία όταν η ΕΕ απαίτησε εξηγήσεις από το TikTok σχετικά με πιθανή χειραγώγηση υπέρ του ακροδεξιού υποψηφίου.
«Ο πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος Τιερί Μπρετόν, παραδέχτηκε ότι αυτοί ακύρωσαν τις εκλογές στη Ρουμανία: “Το κάναμε στη Ρουμανία, κι αν χρειαστεί, θα το κάνουμε και στη Γερμανία”!», είναι ο τίτλος αυτού του άρθρου από τις 11 Ιανουαρίου 2025. Το άρθρο παραθέτει απομονωμένες δηλώσεις του Μπρετόν από μια πρόσφατη συνέντευξη, στην οποία παραπέμπει μέσω υπερσυνδέσμου, όπου ο ίδιος λέει την παραπάνω πρόταση.
Ο Ίλον Μασκ, ιδιοκτήτης του X και ανοιχτός υποστηρικτής του γερμανικού ακροδεξιού κόμματος AfD (αρχειοθετημένο εδώ), κοινοποίησε στις 10 Ιανουαρίου 2025 μια ανάρτηση με την ίδια δήλωση και ένα απόσπασμα συνέντευξης με τον Τιερί Μπρετόν στο γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι RMC.
Ο ισχυρισμός διαδόθηκε ευρέως στα ελληνικά με διάφορες μορφές. Κάποιες αναρτήσεις περιλάμβαναν απόσπασμα της συνέντευξης ή στιγμιότυπο οθόνης από αυτή (παραδείγματα εδώ και εδώ στο Facebook και εδώ και εδώ στο Instagram). Άλλες ανέφεραν αυτολεξεί τις δηλώσεις του Μπρετόν χωρίς το βίντεο ή στιγμιότυπα οθόνης (παραδείγματα εδώ και εδώ) ή έκαναν αναφορά στο γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι στο οποίο ο Μπρετόν έδωσε τη συνέντευξη (παράδειγμα εδώ). Ορισμένες αναρτήσεις και άρθρα περιείχαν υπερσυνδέσμους που οδηγούσαν στη συνέντευξη (παραδείγματα εδώ και εδώ).
Το βίντεο με τον παραπλανητικό ισχυρισμό κοινοποίησε στο Χ και ο Κυριάκος Βελόπουλος, πρόεδρος του εθνικιστικού κόμματος Ελληνική Λύση, στις 11 Ιανουαρίου 2025.
Το βίντεο και ο ανακριβής ισχυρισμός κοινοποιήθηκαν επίσης σε αναρτήσεις στα σερβικά, τα κροατικά, τα γερμανικά, τα τσεχικά, τα ρουμανικά, τα σλοβακικά, τα ολλανδικά, τα γαλλικά, τα ισπανικά και τα ιταλικά. Ένας πολιτικός του AfD κοινοποίησε επίσης τον ισχυρισμό, αναφέροντας τον Ίλον Μασκ.
Οι δηλώσεις του Τιερί Μπρετόν, ωστόσο, αποκόπηκαν επιλεκτικά και αφαιρέθηκαν από τα συμφραζόμενα. Ο πρώην επίτροπος της ΕΕ μίλησε στο γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι RMC για το πώς η ΕΕ μπορεί να χρησιμοποιήσει την Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA) σε περίπτωση παρέμβασης των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης στις εκλογικές διαδικασίες (αρχειοθετημένο εδώ).
Στη συνέντευξη που προβλήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2025, η παρουσιάστρια Απολίν ντε Μαλέρμπ μίλησε στον Μπρετόν για τον κίνδυνο που διατρέχει η Ευρώπη αν ο Ίλον Μασκ παρεμβαίνει και επηρεάζει τις προεκλογικές εκστρατείες και την πολιτική των ευρωπαϊκών κρατών μελών. Ο Μπρετόν εξήγησε ότι η ΕΕ είναι νομικά προετοιμασμένη γι’ αυτό με την DSA. «Είμαι βέβαιος ότι θα ληφθούν όλα τα μέτρα για να διασφαλιστεί ότι σέβεται το νόμο», δήλωσε ο Μπρετόν.
Στη συνέχεια, η Απολίν ντε Μαλέρμπ τον ρώτησε αν η ΕΕ θα πρέπει να φοβάται τον Μασκ ως ιδιοκτήτη των X και Starlink και ως νέο εξέχον μέλος της διοίκησης του Τραμπ.
«Ας περιμένουμε να δούμε τι θα συμβεί και ας διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας. Και ας εφαρμόσουμε τους νόμους μας στην Ευρώπη, όταν κινδυνεύουν να παρακαμφθούν. Αν δεν τους επιβάλλουμε μπορεί πράγματι να οδηγήσει σε παρεμβάσεις. Το κάναμε στη Ρουμανία, θα πρέπει να το κάνουμε αν χρειαστεί και στη Γερμανία», δήλωσε ο Μπρετόν. Μόνο αυτή η τελευταία δήλωση εμφανίστηκε στις παραπλανητικές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η αναφορά στη Γερμανία έρχεται σε συνέχεια των αναρτήσεων του Μασκ υπέρ του AfD, καθώς και μιας συνομιλίας μεταξύ του Μασκ και της κορυφαίας υποψήφιας του AfD Άλις Βάιντελ, η οποία είχε ήδη προγραμματιστεί κατά τη στιγμή της συνέντευξης του Μπρετόν.
Στη Ρουμανία, οι κατηγορίες για κρυφές πολιτικές εκστρατείες υπέρ του λαϊκιστή ακροδεξιού υποψηφίου και για χειραγώγηση των αλγορίθμων του TikTok οδήγησαν το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας να ακυρώσει τις προεδρικές εκλογές και, σε μια ξεχωριστή διαδικασία, την ΕΕ να «κινήσει επίσημη διαδικασία κατά του TikTok για εκλογικούς κινδύνους βάσει του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες» (αρχειοθετημένο εδώ).
Η DSA είναι ένας κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που στοχεύει στην προστασία των δικαιωμάτων των χρηστών ψηφιακών υπηρεσιών, όπως οι μεγάλες πλατφόρμες Facebook ή X, αλλά και οι μηχανές αναζήτησης. Μεταξύ άλλων, αυτό σημαίνει ότι οι πάροχοι υπηρεσιών όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πρέπει να εγγυώνται την ελευθερία της έκφρασης και να λαμβάνουν μέτρα κατά της ρητορικής μίσους και της χειραγώγησης, εξηγεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο διαδίκτυο. Τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι υπεύθυνα για την εφαρμογή της DSA. Ο Μπρετόν ήταν Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς της ΕΕ από το 2019 έως το 2024 και διαδραμάτισε βασικό ρόλο στη διαπραγμάτευση αυτού του κανονισμού.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ρουμανίας κήρυξε άκυρες τις προεδρικές εκλογές, όχι η ΕΕ
Ο ακροδεξιός υποψήφιος Καλίν Γκεοργκέσκου κέρδισε αναπάντεχα τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της Ρουμανίας στα τέλη Νοεμβρίου 2024 (αρχειοθετημένο εδώ). Το Συνταγματικό Δικαστήριο, ωστόσο, κήρυξε την ψηφοφορία άκυρη τον Δεκέμβριο, λέγοντας ότι η εκλογική διαδικασία ήταν παράτυπη και ότι οι ψηφοφόροι είχαν χειραγωγηθεί με την παράνομη προτίμηση ενός προεδρικού υποψηφίου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αφού έγγραφα των μυστικών υπηρεσιών που αποχαρακτηρίστηκαν από το γραφείο του προέδρου ανέφεραν «επιθετικές ρωσικές υβριδικές δράσεις», συμπεριλαμβανομένων κυβερνοεπιθέσεων (αρχειοθετημένο εδώ).
Τα έγγραφα περιγράφουν επίσης λεπτομερώς τη μαζική προώθηση του Γκεοργκέσκου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατά την προετοιμασία της ψηφοφορίας (αρχειοθετημένο εδώ). Παραμένει ασαφές ποιος οργάνωσε κρυφές πολιτικές εκστρατείες ή εκμεταλλεύτηκε τις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με τις έρευνες των τοπικών μέσων να υποδεικνύουν το φιλελεύθερο-συντηρητικό ρουμανικό κόμμα PNL (αρχειοθετημένο εδώ).
Ο πρώτος γύρος θα διεξαχθεί και πάλι στις 4 Μαΐου 2025.
Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες του Κέντρου Επιστημονικών Μέσων της Γερμανίας, η απόφαση του ρουμανικού δικαστηρίου βασίζεται κυρίως στο ρουμανικό σύνταγμα (αρχειοθετημένο εδώ), το οποίο εγγυάται ελεύθερες, κανονικές και δίκαιες εκλογές. Αυτό σημαίνει «αποτροπή κάθε αδικαιολόγητης παρέμβασης στην εκλογική διαδικασία», ανέφερε ο καθηγητής νομικής Ματίας Κέτεμαν από το Πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ σε δήλωσή του σχετικά με την απόφαση.
Σύμφωνα με τις εκθέσεις ασφαλείας που υποβλήθηκαν στο Συνταγματικό Δικαστήριο, η ελεύθερη ψηφοφορία διακυβεύτηκε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για τις προεδρικές εκλογές. Ωστόσο, αυτές οι εκλογικές αρχές «αντιστοιχούν στον βασικό σκοπό του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες», εξήγησε ο Κέτεμαν. «Λόγω της εκστρατείας παραπληροφόρησης που εντοπίστηκε από το ρουμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, ιδίως όσον αφορά τους ψεύτικους λογαριασμούς που χρησιμοποιήθηκαν σε μια συντονισμένη εκστρατεία και την αδήλωτη πληρωμένη πολιτική διαφήμιση στο TikTok, είναι πιθανή η παραβίαση της DSA».
Η Επιτροπή της ΕΕ «κίνησε επίσημη διαδικασία κατά του TikTok για πιθανή παραβίαση του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA) σε σχέση με την υποχρέωση του TikTok να αξιολογεί και να μετριάζει κατάλληλα τους συστημικούς κινδύνους που συνδέονται με την ακεραιότητα των εκλογών, ιδίως στο πλαίσιο των πρόσφατων προεδρικών εκλογών της Ρουμανίας στις 24 Νοεμβρίου»,εξηγείται σε δελτίο Τύπου. Αλλά πουθενά δεν αναφέρεται το εκλογικό αποτέλεσμα, ούτε η ακύρωσή του.
Ο Μπρετόν απάντησε στον Μασκ: Η ΕΕ δεν μπορεί να ακυρώσει τις εκλογές
Ο ίδιος ο Τιερί Μπρετόν απάντησε στην ανάρτηση του Ίλον Μασκ και απέρριψε τον παραπλανητικό ισχυρισμό. «Η ΕΕ δεν διαθέτει μηχανισμούς για να ακυρώσει εκλογές οπουδήποτε στην ΕΕ», έγραψε στις 11 Ιανουαρίου 2025. Οι δηλώσεις του που παρατίθενται στα παραπλανητικά δημοσιεύματα αναφέρονταν «στην εφαρμογή της DSA και στις υποχρεώσεις τηρήσεως του μέτρου».
Απαντώντας σε ερώτημα του AFP, ο Μπρετόν επιβεβαίωσε τηλεφωνικά στις 24 Ιανουαρίου 2025 ότι ο ισχυρισμός ήταν «ψευδείς ειδήσεις». «Η ΕΕ δεν διαθέτει κανέναν απολύτως μηχανισμό αυτού του είδους». Ο Μπρετόν και ο Μασκ είχαν ήδη μια δημόσια διαμάχη σχετικά με την DSA.
Η αναζήτηση με τις λέξεις-κλειδιά «εκλογές» και «ακύρωση» στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (αρχειοθετημένη εδώ) και στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έδωσε κανένα αποτέλεσμα που να υποστηρίζει τον παραπλανητικό ισχυρισμό (αρχειοθετημένο εδώ).
Ο Ματίας Ρούφερτ, καθηγητής και πρόεδρος του δημόσιου δικαίου και του ευρωπαϊκού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Χούμπολτ του Βερολίνου, εξήγησε σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στο AFP στις 27 Ιανουαρίου 2025 ότι η ΕΕ δεν έχει αρμοδιότητα να κηρύξει άκυρες τις εθνικές εκλογές στα κράτη μέλη της.
Μια εκπρόσωπος της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Γερμανία το επιβεβαίωσε επίσης αυτό στο AFP σε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στις 24 Ιανουαρίου 2025.
Η ακύρωση των εκλογών στη Γερμανία δεν μπορεί να γίνει χωρίς το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο
Θεωρητικά, η εκλογή της γερμανικής Βουλής μπορεί να αμφισβητηθεί και, κατά συνέπεια, να επαναληφθεί. «Σύμφωνα με τον βασικό νόμο (άρθρο 41), η γερμανική Μπούντεσταγκ αποφασίζει για την εγκυρότητα των ομοσπονδιακών εκλογών», εξήγησε στο AFP εκπρόσωπος των Ομοσπονδιακών Εφόρων Εκλογών που είναι αρμόδιος για τις ομοσπονδιακές εκλογές στις 19 Ιανουαρίου 2025. Στη συνέχεια, υπάρχει η «δυνατότητα υποβολής εκλογικής προσφυγής στο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο». Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν παίζει κανένα ρόλο σε αυτή τη διαδικασία.
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση διέψευσε επίσης τον παραπλανητικό ισχυρισμό με ανάρτησή της στο Instagram.
Ομοίως με τη Ρουμανία, το άρθρο 38 του γερμανικού βασικού νόμου διασφαλίζει ότι οι εκλογές για τη Μπούντεσταγκ διεξάγονται «με γενικό, άμεσο, ελεύθερο, ισότιμο και μυστικό» τρόπο.
Εάν παραβιαστεί ο νόμος ή σημειωθούν σοβαρές παρατυπίες, οι εκλογές της Μπούντεσταγκ μπορούν να προσβληθούν, εξήγησε ο Ματίας Κέτεμαν στην ανάλυσή του για το Κέντρο Επιστημονικών Μέσων της Γερμανίας. «Σοβαρές παρατυπίες και παραβιάσεις του νόμου υπάρχουν, ωστόσο, μόνο εάν είναι ικανές να αλλάξουν το εκλογικό αποτέλεσμα ή θέτουν υπό αμφισβήτηση την ακεραιότητα ολόκληρης της εκλογικής διαδικασίας», είπε.
Το AFP έχει ήδη διαψεύσει στα γερμανικά έναν παρόμοιο ισχυρισμό σχετικά με μια υποτιθέμενη ακύρωση των εκλογών από τον ομοσπονδιακό πρόεδρο της Γερμανίας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ.
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
