Fake news ο θάνατος του Noam Chomsky

Σημαντική διάδοση γνωρίζει από το βράδυ της Τρίτης 18 Ιουνίου 2024 ο ισχυρισμός πως ο γνωστός Αμερικανός καθηγητής γλωσσολογίας και φιλόσοφος, Noam Chomsky, πέθανε μετά από μακροχρόνια νοσηλεία, λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου που υπέστη πριν από ένα χρόνο. Ωστόσο, ο ισχυρισμός διαψεύστηκε από τη σύζυγο του γνωστού διανοούμενου και φιλοσόφου..

Παραδείγματα δημοσιευμάτων: libre.gr, larissanet.gr, newsbomb.gr, grtimes.gr

Παραδείγματα αναρτήσεων στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης:

Η φήμη του θανάτου του διαδόθηκε και μέσω ανάρτησης της πολιτικής ομάδας του Ευρωκοινοβουλίου The Left στο Χ (πρώην Twitter):

 

Τι ισχύει

Όπως αναφέρει το αμερικανικό δίκτυο ABC News σε σχετικό δημοσίευμα, η φήμη του θανάτου του Noam Chomsky ξεκίνησε από δημοσιεύματα του αμερικανικού περιοδικού Jacobin, του βρετανικού περιοδικού The New Statesman, και του βραζιλιάνικου ειδησεογραφικού ιστότοπου Diario do Centro do Mundo. Τα δημοσιεύματα αυτά, τα οποία είτε άλλαξαν τον τίτλο και το περιεχόμενό τους (όπως το Jacobin) είτε διαγράφηκαν, αφορούσαν επικήδειους του Noam Chomsky, ενώ συγγραφέας του δημοσιεύματος που αναρτήθηκε στο The New Statesman, ήταν ο πρώην υπουργός οικονομικών, γραμματέας του πολιτικού κόμματος ΜέΡΑ25, και ιδρυτής του πανευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος DiEM25 Γιάνης Βαρουφάκης:

Ωστόσο το δημοσίευμα κατέβηκε από το The New Statesman ενώ, όπως θα δούμε στη συνέχεια, δήλωση συντάκτη του περιοδικού υποδεικνύει πως ο κ. Βαρουφάκης δεν γνώριζε για την ανάρτηση του άρθρου του:

Τα δημοσιεύματα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα η φήμη του θανάτου του να διαδοθεί άμεσα στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης αλλά και στην διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Wikipedia, τόσο στην αγγλική όσο και στην ελληνική της έκδοση. Συγκεκριμένα, το λήμμα του Noam Chomsk στη Wikipedia ενημερώθηκε για να αναφέρει τον υποτιθέμενο θάνατό του και την ημερομηνία αυτού, προτού η είδηση τελικώς διαψευστεί:

 

 

Το ίδιο βράδυ παρατηρήθηκε επίσης έντονη κινητικότητα διορθώσεων και αναθεωρήσεων στο λήμμα του φιλοσόφου στη αγγλική έκδοση της Wikipedia, καθώς και στη σελίδα συζητήσεων του λήμματος, με κάποιες από αυτές να αναφέρονται αρχικά στον θάνατό του, και στη συνέχεια στη διάψευση της φήμης του θανάτου του:

 

Η διάψευση

Λίγη ώρα μετά την διάδοση της φήμης του θανάτου του γνωστού φιλοσόφου, και ενώ αυτή γνώριζε όλο και μεγαλύτερη διάδοση στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, δημοσιογράφοι και χρήστες του Χ (πρώην Twitter) επικοινώνησαν με τη σύζυγο του Noam Chomsky, Valeria Wasserman-Chomsky, η οποία και διέψευσε τις φήμες του θανάτου του συζύγου της.

Αρχικά, ο επιστημονικός συνεργάτης του ΜΙΤ, πρώην συνεργάτης του Noam Chomsky, και πρώην Πρέσβης Επιστήμης & Τεχνολογίας στην Προεδρία της Δομινικανής Δημοκρατίας, Jose Santana, σε ανάρτηση του στο Χ δημοσιοποίησε συνομιλία που είχε στην εφαρμογή WhatsApp με τη Valeria, η οποία του ανέφερε πως «Όχι. (η είδηση του θανάτου του) ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ» και πως ο Noam «είναι καλά»:

 

Λίγα λεπτά αργότερα, ο παραγωγός του ABC News, Chris Looft, σε ανάρτηση του στο Χ τόνισε πως οι αναφορές για τον θάνατο του Noam Chomsky είναι «ψευδείς», και πως η σύζυγος του, Valeria, του είπε πως «είναι καλά»:

 

Επιπροσθέτως, λίγες ώρες μετά τη διάψευση, ο Gavin Jacobson, o συντάκτης του The New Statesman που δημοσίευσε το άρθρο του Γιάνη Βαρουφάκη, σε ανάρτηση του στο X ζήτησε συγγνώμη από τον κ. Βαρουφάκη και την οικογένεια Chomsky αναφέροντας πως επρόκειτο για ένα «χαζό και ντροπιαστικό λάθος»:

 

Σήμερα το βράδυ, δημοσίευσα [ένα άρθρο] εκτίμησης για τον Noam Chomsky από τον @yanisvaroufakis

Αυτό ήταν προφανώς ένα ανόητο και ντροπιαστικό λάθος και θα ήθελα να ζητήσω συγγνώμη από τον Yanis και την οικογένεια Chomsky.

Τον Ιούλιο του 2023, ο Noam Chomsky υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο και έκτοτε νοσηλευόταν σε νοσοκομείο στο Sao Paolo της Βραζιλίας, από όπου πήρε εξιτήριο την Τρίτη 18 Ιουνίου 2024, την ίδια ημέρα όπου διαδόθηκε ο ψευδής ισχυρισμός για τον θάνατο του, για να συνεχίσει τη θεραπεία του στο σπίτι. Σύμφωνα με δηλώσεις της Valeria Wasserman-Chomsky, ο γνωστός φιλόσοφος μετά το εγκεφαλικό που υπέστη δυσκολεύεται να μιλήσει και δέχεται καθημερινά φροντίδα από ειδικούς, κάτι που αναφέρει σε ανάρτηση του και ο πρώην συνεργάτης του, Jose Santana.

Συνεπώς, κατά τη σύνταξη αυτού του άρθρου, οι ισχυρισμοί για τον θάνατο του είναι ψευδείς.

Είναι σκόπιμο να αναφέρουμε πως ειδησεογραφικές ιστοσελίδες και στην Ελλάδα έσπευσαν να δημοσιεύσουν την είδηση του θανάτου του Noam Chomsky προτού αυτή επιβεβαιωθεί. Μετά τη διάψευση, διόρθωσαν τους τίτλους ή κατέβασαν άρθρα τους ανεβάζοντας νέα άρθρα στα οποία αναφέρθηκαν στην διάψευση της Valeria Wasserman-Chomsky. Ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις οι αρχικοί τίτλοι, που χρησιμοποίησαν κατά τη δημοσίευση της είδησης, είναι εμφανείς στην διεύθυνση (URL) του εκάστοτε ιστότοπου, όπως βλέπουμε στα παρακάτω παραδείγματα:

Συμπέρασμα

Οι ισχυρισμοί για τον θάνατο του Noam Chomsky το βράδυ της 18ης Ιουνίου 2024 είναι ψευδείς. Οι φήμες για τον θάνατο του γνωστού διανοούμενου και φιλοσόφου ξεκίνησαν από δημοσιεύματα περιοδικών στο διαδίκτυο και στη συνέχεια διαδόθηκαν στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Δημοσιογράφοι και χρήστες του Χ (πρώην Twitter) μίλησαν με τη σύζυγο του Noam Chomsky, Valeria Wasserman-Chomsky, η οποία ανέφερε πως οι φήμες για τον θάνατο του Noam είναι ψευδείς, και πως ο ίδιος είναι καλά.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν

1. https://abcnews.go.com/Entertainment/wireStory/noam-chomskys-wife-reports-famed-linguists-death-false-111230881
2. https://jacobin.com/2024/06/noam-chomsky-media-theory-elites/
3. https://x.com/JoseMSantana10/status/1803152894784581709
4. https://x.com/JoseMSantana10/status/1803161960063619286
5. https://x.com/ChrisLooftABC/status/1803154685219484125
6. https://x.com/GavJacobson/status/1803192139331019110
7. https://www.in.gr/2024/06/13/world/sto-nosokomeio-egkefaliko-o-noam-tsomski-dyskoleyetai-na-milisei/
8. https://www.france24.com/en/live-news/20240618-noam-chomsky-discharged-from-sao-paolo-hospital