Ο θάνατος ενός 17χρονου εφήβου από αστυνομικό στη Γαλλία τον Ιούνιο του 2023 προκάλεσε βίαιες ταραχές και διαδηλώσεις σε πολλές γαλλικές πόλεις. Στο πλαίσιο αυτό, χρήστες των κοινωνικών δικτύων κοινοποίησαν ένα βίντεο που δείχνει μια τεράστια πυρκαγιά σε πολυώροφη πολυκατοικία, παράλληλα με τους ισχυρισμούς ότι το περιστατικό ήταν αποτέλεσμα των ταραχών. Ωστόσο, αυτό δεν είναι αλήθεια. Το βίντεο δείχνει μια πυρκαγιά που ξέσπασε σε κτίριο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στα τέλη Ιουνίου.
Στις 27 Ιουνίου 2023, ο 17χρονος Ναέλ πέθανε στο προάστιο Ναντέρ του Παρισιού, αφού ένας αστυνομικός τον πυροβόλησε εξ επαφής κατά τη διάρκεια τροχονομικού ελέγχου. Η δολοφονία προκάλεσε διαμαρτυρίες και ταραχές σε διάφορες περιοχές της Γαλλίας.
Μια σειρά από αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κοινοποίησαν εικόνες που ισχυρίζονταν ψευδώς ότι έδειχναν εικόνες από τις ταραχές, για παράδειγμα ένα βίντεο ενός ελεύθερου σκοπευτή που βρίσκεται στο διαδίκτυο από το 2022 και μια παλιά φωτογραφία ενός βομβαρδισμένου κτιρίου στο Κίεβο.
«(…) Πολυκατοικίες καίγονται και άνθρωποι καίγονται μέσα, ασφυκτιούν και οι πυροσβέστες δεν μπορούν να κάνουν βοήθεια. Εδώ έχετε το βίντεο», γράφει μια ανάρτηση στο Facebook στις 3 Ιουλίου 2023.
Το δημοσίευμα κοινοποιεί ένα βίντεο που δείχνει μια ψηλή πολυκατοικία να φλέγεται, ενώ είναι περιτριγυρισμένη από πλήθος κόσμου και πυροσβεστικά οχήματα. Στο βίντεο έχουν προστεθεί γαλλικές σημαίες, μαζί με emojis φλόγας.
Στιγμιότυπο της ψευδούς ανάρτησης στο Facebook που κοινοποιεί το βίντεο. Λήψη εικόνων: 12/07/2023
Άλλα δημοσιεύματα με τον ίδιο ισχυρισμό και με το ίδιο βίντεο έχουν κυκλοφορήσει στα ελληνικά εδώ και εδώ. Παρόμοιοι ισχυρισμοί εντοπίστηκαν και στα αγγλικά στο Twitter.
Αρκετές αναρτήσεις στο Facebook προέρχονται από μια ανάρτηση στην πλατφόρμα Rumble, η οποία κοινοποιεί το ίδιο αγγλικό κείμενο και βίντεο.
Ωστόσο, αυτοί οι ισχυρισμοί είναι ψευδείς. Το βίντεο που κοινοποιήθηκε δεν δείχνει μια πυρκαγιά που συνδέεται με τις ταραχές στη Γαλλία, αλλά ένα φλεγόμενο κτίριο στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στα τέλη Ιουνίου του 2023.
Πυρκαγιά κοντά στο Ντουμπάι
Μια αντίστροφη αναζήτηση βίντεο οδήγησε σε διάφορες εκδοχές του βίντεο που δημοσιεύτηκε στο TikTok, στις 27 Ιουνίου 2023, εδώ, εδώ και εδώ. Η παλαιότερη δημοσίευση του βίντεο που μπόρεσε να βρει το AFP ήταν αυτή η ανάρτηση στο TikTok. Στο βίντεο με τον ψευδή ισχυρισμό, οι γαλλικές σημαίες προστέθηκαν πάνω από τη λέξη «Ajman» που ήταν ενσωματωμένη στην εικόνα.
Συγκρίνοντας τις εικόνες στο βίντεο του Facebook και στα βίντεο του TikTοk, φαίνεται ότι πρόκειται για το ίδιο κτίριο, όπως φαίνεται στη σύγκριση εικόνων που ακολουθεί:
Στιγμιότυπα του βίντεο που χρησιμοποιήθηκε στην ψευδή ανάρτηση στο Facebook (αριστερά) και του βίντεο στο TikTok (δεξιά). Λήψη εικόνων: 12/07/2023
Η λεζάντα σε ένα από τα βίντεο γράφει «Ajman ONE Towers, Τρίτη 27 06 2023, 1:00 π.μ.».
Μια προηγμένη αναζήτηση στο διαδίκτυο με τις λέξεις-κλειδιά «Ajman + towers + fire» (Ajman + πύργοι + πυρκαγιά) μας επέτρεψε να βρούμε αρκετά διαδικτυακά άρθρα που ανέφεραν ότι είχε ξεσπάσει μεγάλη πυρκαγιά σε μία πολυκατοικία σε κατοικημένη περιοχή του Ντουμπάι στις 27 Ιουνίου 2023, όπως εδώ, εδώ και εδώ.
Ένα από τα άρθρα δημοσιεύει φωτογραφίες από την καταστροφή και αναφέρει ότι η πυρκαγιά ξέσπασε στον πύργο 2 του συγκροτήματος Ajman One. Αυτό το συγκρότημα κατοικιών βρίσκεται βορειοανατολικά του Ντουμπάι, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Ο Πύργος 2 του συγκροτήματος φαίνεται στο Google Street view εδώ:
Η τοπική αστυνομία δημοσίευσε περισσότερες εικόνες της πυρκαγιάς στο λογαριασμό της στο Instagram στις 27 Ιουνίου, όπως εδώ. Άλλες φωτογραφίες δείχνουν τα επακόλουθα της πυρκαγιάς.
Η γαλλική κυβέρνηση θέτει υπό αμφισβήτηση τα κοινωνικά δίκτυα
Το κείμενο των αναρτήσεων στο Facebook κάνει λόγο για «απόσυρση των κοινωνικών δικτύων» από τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν.
Στις 4 Ιουλίου, ο Γάλλος πρόεδρος έθεσε την ιδέα του αποκλεισμού των κοινωνικών δικτύων κατά τη διάρκεια των ταραχών, όπως ανέφεραν τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης εδώ. Η Le Monde κάνει λόγο για μια «εξαιρετικά αμφιλεγόμενη πρακτική». Το θέμα έχει επίσης καλυφθεί από αγγλόφωνα μέσα ενημέρωσης, όπως το Politico εδώ.
Το Politico επικαλείται πηγή προσκείμενη στον εντεταλμένο υπουργό Ψηφιακής Μετάβασης και Τηλεπικοινωνιών, Ζαν-Νοέλ Μπαρό, λέγοντας ότι «ο πρόεδρος είπε ότι είναι τεχνικά δυνατό, αλλά όχι ότι εξετάζεται».
Το AFP δεν μπόρεσε να βρει πληροφορίες για ενεργή απαγόρευση αυτή τη στιγμή, η οποία περιορίζει ή απαγορεύει την πρόσβαση στα κοινωνικά δίκτυα στη Γαλλία.