Ένα βίντεο που αναρτήθηκε στο διαδίκτυο τον Σεπτέμβριο του 2023 με δύο ισραηλινά στρατιωτικά αεροσκάφη να μεταφέρονται οδικώς κοινοποιήθηκε ευρέως τρεις εβδομάδες αργότερα, με ψευδείς ισχυρισμούς ότι έδειχνε την εκκένωση ισραηλινών αεροπορικών βάσεων κοντά στη Γάζα μετά την πρωτοφανή επίθεση της Χαμάς. Το βίντεο κοινοποιήθηκε εκ νέου με τον ψευδή ισχυρισμό λίγες ώρες μετά την επίθεση μαχητών της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, στην οποία σκοτώθηκαν εκατοντάδες στρατιώτες και πολίτες, ενώ περίπου 150 άτομα απήχθησαν ως όμηροι. Αμέσως μετά το χτύπημα της Χαμάς, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατακλύστηκαν από παραπληροφόρηση, με αναρτήσεις που έδειχναν εικόνες από άλλα γεγονότα να ισχυρίζονται ότι ήταν από την επίθεση της Χαμάς ή τη σκληρή απάντηση του Ισραήλ.
Η επίθεση της Χαμάς ήταν η φονικότερη από την ίδρυση του Ισραήλ πριν από 75 χρόνια (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Μέχρι τις 12 Οκτωβρίου, περίπου 1.200 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί στο Ισραήλ, ενώ τα ισραηλινά αντίποινα είχαν σκοτώσει περισσότερους από 1.350 στη Γάζα (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι βρήκε τα πτώματα 1.500 μαχητών της Χαμάς. Η ισραηλινή κυβέρνηση λέει ότι περίπου 150 Ισραηλινοί, ξένοι και Ισραηλινοί διπλοί υπήκοοι, έχουν κρατηθεί όμηροι από τη Χαμάς.
Οι μαχητές της Χαμάς κινήθηκαν στο ισραηλινό έδαφος (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) χρησιμοποιώντας μοτοσικλέτες, φορτηγά και μηχανοκίνητα αλεξίπτωτα πλαγιάς, επιτιθέμενοι τόσο σε πολιτικούς όσο και σε στρατιωτικούς στόχους. Χτύπησαν ισραηλινούς συνοριακούς σταθμούς και στρατιωτικές τοποθεσίες κοντά στα σύνορα με τη Λωρίδας της Γάζας και κατέστρεψαν ή κατέλαβαν ισραηλινό στρατιωτικό εξοπλισμό. Επιπλέον, επιτέθηκαν και σε ένα μουσικό φεστιβάλ και σε κοινότητες κιμπούτζ, σκοτώνοντας πολλούς αμάχους.
Ένα βίντεο που διαδόθηκε στο Facebook και σε διαδικτυακά άρθρα, όπως εδώ, εδώ και εδώ, από την ημέρα της επίθεσης έδειχνε δύο ισραηλινά στρατιωτικά αεροσκάφη να μεταφέρονται με φορτηγό σε έναν δρόμο στην έρημο. Άρθρα και αναρτήσεις συνέδεαν το βίντεο με τις επιθέσεις και ισχυρίζονταν ότι ο ισραηλινός στρατός «εκκενώνει τις αεροπορικές βάσεις του γύρω από τη Γάζα».
Το βίντεο κοινοποιήθηκε με τον ίδιο ψευδή ισχυρισμό σε πολλές ακόμα γλώσσες, όπως τα αραβικά.
Αλλά αυτοί οι ισχυρισμοί είναι παραπλανητικοί. Μια διαδικτυακή αναζήτηση έδειξε ότι το βίντεο κυκλοφορούσε στο διαδίκτυο τουλάχιστον τρεις εβδομάδες πριν από την επίθεση της Χαμάς. Η τοποθεσία όπου λήφθησαν τα πλάνα είναι η έρημος Νεγκέβ που βρίσκεται περίπου 65 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Γάζας.
Στιγμιότυπα της ψευδούς ανάρτησης στο Facebook (αριστερά) και των ψευδών άρθρων στο διαδίκτυο (κέντρο και δεξιά). Λήψη εικόνων: 12/10/2023
Δύο αεροπλάνα που μεταφέρονται τον Σεπτέμβριο του 2023
Στο βίντεο βλέπουμε φορτηγά να μεταφέρουν δύο αεροσκάφη F-16 χωρίς φτερά, αναγνωρίσιμα από το σημείο εισαγωγής αέρα σε σχήμα στόματος καρχαρία (αρχειοθετημένο εδώ). Ανήκουν στην ισραηλινή πολεμική αεροπορία, όπως φαίνεται και από το καμουφλάζ τους.
Μια αντίστροφη αναζήτηση βίντεο βρήκε αναρτήσεις στο Twitter και το Instagram που χρονολογούνται από τις 15 Σεπτεμβρίου 2023 και κοινοποιούν το ίδιο βίντεο.
Στη δημοσίευση στο Instagram στα τουρκικά, είναι δυνατόν να δούμε το υδατογράφημα «@news_kodkodgroup». Μια σύνθετη διαδικτυακή αναζήτηση χρησιμοποιώντας αυτό το handle μας οδήγησε σε ένα κανάλι Telegram στα εβραϊκά (αρχειοθετημένος σύνδεσμος) με την ονομασία «Israel News KodKod». Σύμφωνα με την περιγραφή του, μοιράζεται κυρίως στρατιωτικές πληροφορίες, πληροφορίες ασφαλείας και κατασκοπείας.
Ψάχνοντας τα μηνύματα που στάλθηκαν σε αυτό το κανάλι, βρήκαμε το ίδιο βίντεο που δημοσιεύθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου εδώ (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Το κείμενο στα εβραϊκά έλεγε: «Εν τω μεταξύ στη Νεγκέβ, μαχητικά αεροσκάφη F-16 οδηγούνται σε ανοιχτό δρόμο».
Οι χρήστες σχολιάζουν κάτω από το μήνυμα στο Telegram ότι το βίντεο μπορεί να δείχνει τη μεταφορά παροπλισμένων μαχητικών αεροσκαφών F-16 προς καταστροφή.
Στιγμιότυπο του μηνύματος Telegram με το βίντεο. Λήψη εικόνας:12/10/2023
Τοποθεσία μακριά από τη Γάζα
Στο βίντεο, βλέπουμε πινακίδες κατεύθυνσης και άλλα σημάδια που βοηθούν να εντοπίσουμε το σημείο όπου γυρίστηκε.
Ψάχνοντας για το όνομα «Ar’ara BaNegev» που είναι ορατό στην πινακίδα στο βίντεο, εντοπίσαμε αυτή την πόλη στους χάρτες Google εδώ στο νοτιοανατολικό Ισραήλ. Ψάχνοντας στην περιοχή, μπορέσαμε να εντοπίσουμε τη διασταύρωση δύο μεγάλων δρόμων που φαίνονται στο βίντεο. Πρόκειται για τη διασταύρωση μεταξύ της εθνικής οδού 25 και ενός περιφερειακού δρόμου που κατευθύνεται προς το Αράρα ΜπαΝεγκέφ, σε απόσταση περίπου 4 χιλιομέτρων.
Η περιοχή αυτή βρίσκεται περίπου 65 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από τη Γάζα.
Η εικόνα του Google Street View δείχνει επίσης τις ίδιες λεπτομέρειες στη διασταύρωση που βλέπουμε και στο βίντεο, όπως φαίνεται στη σύγκριση εικόνων παρακάτω:
Στιγμιότυπο από το βίντεο που κοινοποιήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (αριστερά) και την εικόνα του Google Street View (δεξιά). Οι κόκκινοι κύκλοι προστέθηκαν από το AFP. Λήψη εικόνων: 12/10/2023
Με κόκκινο χρώμα, επισημαίνεται η ίδια πινακίδα κυκλοφορίας, καθώς και ο ίδιος πυλώνας ηλεκτροδότησης.
Στη συνέχεια κάναμε μια αναζήτηση στους χάρτες Google με τη λέξη «βάση» στα αγγλικά στην περιοχή της διασταύρωσης και διαπιστώσαμε ότι η πλησιέστερη αεροπορική βάση ήταν η Νεβατίμ, που βρίσκεται στην έρημο Νεγκέφ, σε απόσταση περίπου 19 χιλιομέτρων από τη διασταύρωση που εντοπίσαμε. Επομένως, είναι πιθανό τα αεροπλάνα αυτά να μεταφέρθηκαν σε αυτή τη βάση.
Μοίρα από την αεροπορική βάση Νεβατίμ
Το πρώτο αεροσκάφος στο βίντεο ανήκει στην ισραηλινή Μοίρα 115 «Ιπτάμενος Δράκος», αναγνωρίσιμο από τον μαύρο δράκο στην ουρά του (αρχειοθετημένος σύνδεσμος).
Το δεύτερο αεροσκάφος έχει στην ουρά το διακριτικό της 116ης Μοίρας Μαχητικών «Τα Λιοντάρια του Νότου» (αρχειοθετημένο εδώ) της ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας, αξιοσημείωτο για το γκρίζο διακριτικό ενός λιονταριού με φτερά. Το σήμα αυτό μπορεί να το δει κανείς σε φωτογραφίες που δημοσιεύονται στο «f-16.net», έναν ιστότοπο που καταγράφει τα μαχητικά αεροσκάφη F-16 πολλών αεροπορικών δυνάμεων του κόσμου (αρχειοθετημένο εδώ και εδώ).
Το ίδιο διακριτικό στην ουρά μπορεί να δει κανείς στη μεγεθυμένη σύγκριση εικόνων παρακάτω:
Στιγμιότυπο και μία από τις λεπτομέρειες μεγέθυνσης του βίντεο που κοινοποιήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (αριστερά) και στιγμιότυπο οθόνης από την ιστοσελίδα F-16.net (δεξιά). Τα κόκκινα τετράγωνα, οι γραμμές και η μεγέθυνση προστέθηκαν από το AFP. Λήψη εικόνων: 12/10/2023
Η 116η Μοίρα Μαχητικών του Ισραήλ εδρεύει στην αεροπορική βάση Νεβατίμ από το 2019 (αρχειοθετημένος σύνδεσμος). Η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία έχει επίσης αρχίσει να αντικαθιστά τα αεροσκάφη F-16 αυτής της Μοίρας με νέα Lockeed-Martin F-35, όπως αναφέρεται στον ισραηλινό Τύπο (αρχειοθετημένος σύνδεσμος).
Ένα κύμα παραπληροφόρησης έχει κατακλύσει τα κοινωνικά δίκτυα μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ και το AFP έχει ήδη διαψεύσει αρκετούς ισχυρισμούς, όπως ένα βίντεο που ψευδώς ισχυρίζεται ότι δείχνει αλεξιπτωτιστές της Χαμάς ή ότι το Ισραήλ βομβάρδισε μια ιστορική εκκλησία στη Γάζα.
Έλεγχος γεγονότων, Μέση Ανατολή, Πολιτική, Τεχνολογία
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
