Στις 6 Αυγούστου 2024, η Ουκρανία εξαπέλυσε επίθεση στη ρωσική συνοριακή περιοχή του Κουρσκ, καταλαμβάνοντας δεκάδες πόλεις και αρκετές εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα. Από τις 21 Αυγούστου και μετά, χρήστες του διαδικτύου και μέσων κοινωνικής δικτύωσης κοινοποίησαν ένα βίντεο με το λογότυπο του αμερικανικού μέσου ενημέρωσης Bloomberg, στο οποίο η εισβολή αυτή περιγράφεται ως η «πιο αποτυχημένη» επιχείρηση του 21ου αιώνα. Το βίντεο που κοινοποιήθηκε βασίζεται σε συνέντευξη που φέρεται να έδωσε ένας πρώην στρατηγός σε αμερικανικό podcast. Όμως το βίντεο σφετερίζεται την ταυτότητα του Bloomberg, όπως επιβεβαίωσε το μέσο ενημέρωσης στο AFP, και ο Αμερικανός βετεράνος δεν έκανε ποτέ τις δηλώσεις που του αποδίδονται. Η διαδικασία αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης εκστρατείας για τη διανομή ψευδών βίντεο που μιμούνται μέσα ενημέρωσης, με στόχο τη διάδοση της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο.
«Το Bloomberg χαρακτήρισε την ουκρανική επίθεση στην περιοχή του Κουρσκ την πιο αποτυχημένη στρατιωτική επιχείρηση του 21ου αιώνα όσον αφορά την αναλογία μεταξύ του αποτελέσματος και των πόρων που καταναλώθηκαν», γράφει αυτό το άρθρο στα ελληνικά από τις 21 Αυγούστου 2024, το οποίο περιλαμβάνει ένα βίντεο με το λογότυπο του αμερικανικού μέσου που ασχολείται κυρίως με οικονομικές και επιχειρηματικές ειδήσεις Bloomberg.
Παρόμοιοι ισχυρισμοί, χρησιμοποιώντας είτε το βίντεο είτε στιγμιότυπα οθόνης από αυτό, κοινοποιήθηκαν από άλλους χρήστες στο Facebook (εδώ και εδώ) και στο X (εδώ).
Το κείμενο που διατρέχει το βίντεο, το οποίο διαρκεί περίπου ένα λεπτό, ισχυρίζεται ότι «η επιχείρηση των AFU [πιθανώς εννοεί FAU – οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας] στο Κουρσκ έγινε η πιο αδικαιολόγητη από πλευράς κόστους στον 21ο αιώνα», με βάση υποτιθέμενα σχόλια ενός στρατιωτικού εμπειρογνώμονα.
«Ο στρατιωτικός αναλυτής και απόστρατος στρατηγός Μπράντλεϊ Γκέρικ ανέλυσε το κόστος και τις προσπάθειες που κατέβαλαν οι AFU κατά την επίθεση στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας σε συνέντευξή του στο podcast Military.com. Ο εμπειρογνώμονας υποστηρίζει ότι η αναλογία της επένδυσης προς το αποτέλεσμα είναι πρωτοφανής για τον 21ο αιώνα», συνεχίζει το βίντεο.
Σύμφωνα με το κείμενο που είναι γραμμένο στα αγγλικά, «καμία επιχείρηση στην πρόσφατη ιστορία δεν ήταν τόσο ανεπιτυχής. Ο ειδικός είναι βέβαιος ότι το αποτέλεσμα που επιτεύχθηκε είναι αμελητέο σε σχέση με τις υλικές και ανθρώπινες προσπάθειες που καταβλήθηκαν. Ο Γκέρικ συνέκρινε την κατάσταση με την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν. Πιστεύει ότι η επιχείρηση των AFU αποδείχθηκε ακόμη πιο αποτυχημένη (…) Εμείς αποχωρήσαμε από το Αφγανιστάν με ελάχιστες απώλειες, ενώ οι AFU έχουν επιστρατεύσει τους πιο ισχυρούς ανθρώπινους και τεχνικούς πόρους στην περιοχή του Κουρσκ. Η παράλογη εξόντωσή τους είναι θέμα μερικών εβδομάδων».
Ο εμπειρογνώμονας που αναφέρεται κατέληξε εξηγώντας ότι «οι Ουκρανοί δεν έχουν πού να υποχωρήσουν και η Ρωσία έχει τεράστια εμπειρία σε επιχειρήσεις που αποκαλούν “κρεατομηχανή”. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι και ο εξοπλισμός που οι Σύμμαχοι εργάστηκαν τόσο σκληρά για να συγκεντρώσουν για την Ουκρανία σε όλο τον κόσμο είναι καταδικασμένοι».
Το βίντεο κοινοποιήθηκε σε πολλές γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων των γαλλικών, των αγγλικών, των τσεχικών, των σλοβακικών, των σερβικών, των ισπανικών, των γερμανικών, των ιταλικών και των ρωσικών.
Ωστόσο, αυτό το βίντεο είναι ψεύτικο και θυμίζει προηγούμενες περιπτώσεις κατά τις οποίες οι ταυτότητες μέσων μαζικής ενημέρωσης είχαν παραποιηθεί για σκοπούς παραπληροφόρησης.
Ένα ψεύτικο βίντεο
Από τις 6 Αυγούστου, η Ουκρανία έχει στείλει χιλιάδες στρατιώτες της στη ρωσική συνοριακή περιοχή του Κουρσκ, καταλαμβάνοντας δεκάδες τοποθεσίες και αρκετές εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Σύμφωνα με στοιχεία (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ) από το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου τα οποία αναλύθηκαν από το AFP, μετά την εισβολή στη συνοριακή περιοχή του Κουρσκ, ο ουκρανικός στρατός κέρδισε περισσότερα από 1.100 τετραγωνικά χιλιόμετρα μέσα σε δύο εβδομάδες.
Η Ουκρανία ισχυρίζεται ότι έχει θέσει υπό τον έλεγχό της 100 οικισμούς σε σχεδόν ένα μήνα, αναγκάζοντας 130.000 Ρώσους πολίτες να εκκενώσουν τις περιοχές (αρχειοθετημένο εδώ).
Το Κίεβο δήλωσε ότι στόχος της επίθεσης ήταν να απομακρυνθούν τα ρωσικά στρατεύματα από την ανατολική Ουκρανία και να εξαντληθούν οι δυνάμεις της Μόσχας.
Ο Ζελένσκι πρόσθεσε ότι οι ουκρανικές δυνάμεις αιχμαλώτισαν περισσότερους από 600 Ρώσους στρατιώτες στην επίθεση στο Κουρσκ, τους οποίους το Κίεβο ελπίζει να ανταλλάξει με Ουκρανούς μαχητές που κρατούνται από τη Ρωσία.
Στις 5 Σεπτεμβρίου, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε ότι είναι έτοιμος για συνομιλίες με την Ουκρανία, αφού προηγουμένως είχε απορρίψει την ιδέα των διαπραγματεύσεων ενώ η επίθεση του Κιέβου στην περιοχή του Κουρσκ βρισκόταν σε εξέλιξη (αρχειοθετημένο εδώ).
Μέσα ενημέρωσης έχουν καταγράψει αυτή την επίθεση –η Ρωσία έχει ξεκινήσει ακόμη και έρευνες (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ) εναντίον ορισμένων δημοσιογράφων που κατηγορούνται ότι «πέρασαν παράνομα» τα ρωσικά σύνορα ενώ έκαναν ρεπορτάζ επί τόπου– και το Bloomberg έχει δημοσιεύσει αρκετά άρθρα για το θέμα, όπως εδώ και εδώ (αρχειοθετημένοι σύνδεσμοι εδώ και εδώ).
Ωστόσο, οι αναζητήσεις στον ιστότοπο και τα κανάλια YouTube αυτού του μέσου ενημέρωσης με λέξεις-κλειδιά όπως «Κουρσκ», «Γκέρικ» και «Ουκρανία» στα αγγλικά δεν μας οδήγησαν στο βίντεο (αρχειοθετημένοι σύνδεσμοι εδώ, εδώ και εδώ).
Επιπλέον, η μορφή των υπότιτλων φαίνεται να διαφέρει από τη συνήθη οπτική ταυτότητα του περιεχομένου που παράγεται από το Bloomberg. Σε επικοινωνία με το AFP, το μέσο ενημέρωσης επιβεβαίωσε στις 22 Αυγούστου 2024 ότι το viral βίντεο «δεν είναι βίντεο του Bloomberg News».
Επαναλαμβανόμενη κλοπή ταυτότητας από μέσα ενημέρωσης
Μια σύνθετη αναζήτηση στο διαδίκτυο δεν αποκάλυψε επίσης την πηγή των δηλώσεων που υποτίθεται ότι αποδίδονται στον Μπράντλεϊ Γκέρικ, και κανένα αξιόπιστο μέσο ενημέρωσης δεν τις ανέφερε (αρχειοθετημένος σύνδεσμος εδώ).
Ο αμερικανικός στρατιωτικός ειδησεογραφικός ιστότοπος Military.com παράγει podcasts, όπως αναφέρεται στο βίντεο (αρχειοθετημένοι σύνδεσμοι εδώ και εδώ). Ωστόσο, μετά τις 6 Αυγούστου, το μόνο επεισόδιο που δημοσιεύθηκε ήταν στις 30 Αυγούστου, περισσότερες από 20 ημέρες μετά την αιφνιδιαστική εισβολή του ουκρανικού στρατού στην περιοχή του Κουρσκ (αρχειοθετημένο εδώ). Το προηγούμενο επεισόδιο δημοσιεύθηκε στις 26 Ιουλίου, περισσότερες από 10 ημέρες πριν από την επίθεση (αρχειοθετημένο εδώ). Ο Μπράντλεϊ Γκέρικ δεν εμφανίζεται σε κανένα από αυτά τα δύο επεισόδια.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ένα βίντεο το οποίο αποδίδεται ψευδώς σε μέσο ενημέρωσης κοινοποιείται ευρέως στα κοινωνικά δίκτυα. Λίγο πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024 στο Παρίσι, ψευδή βίντεο από το γαλλικό δίκτυο μετάδοσης ειδήσεων BFMTV και το ινδικό μέσο ενημέρωσης Free Press Journal χρησιμοποιήθηκαν για να διαδώσουν την ιδέα ότι ο Σηκουάνας ήταν πιο μολυσμένος από τον Γάγγη και ότι η γαλλική ομάδα κολύμβησης είχε αρνηθεί να συμμετάσχει σε μια «πανηγυρική κολύμβηση» στον ποταμό.
Λίγους μήνες νωρίτερα, ένα βίντεο που ισχυριζόταν ότι οι γυναίκες στο Παρίσι που επρόκειτο να γεννήσουν στα τέλη Ιουλίου θα ενθαρρύνονταν από τις αρχές να γεννήσουν πριν από την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων για να απελευθερωθούν κρεβάτια στα νοσοκομεία –ενώ η πληροφορία αποδιδόταν ψευδώς στο γαλλικό τηλεοπτικό δίκτυο TF1– κοινοποιήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως εξήγησε το AFP στα γαλλικά εδώ.
Αυτά τα ψεύτικα βίντεο από αξιόπιστα μέσα ενημέρωσης θυμίζουν την επιχείρηση «Doppelgänger», η οποία περιλαμβάνει την πειρατεία της οπτικής ταυτότητας μέσων ενημέρωσης, συνήθως δυτικών, για την προώθηση μιας φιλορωσικής αφήγησης για την Ουκρανία – μια προσέγγιση που έχει περιγραφεί λεπτομερώς από το AFP ήδη από τον Ιούνιο του 2023.
Αυτός ο τύπος πειρατείας της ταυτότητας των μέσων ενημέρωσης χρησιμοποιείται επίσης στο σχέδιο «Matriochka», μια επιχείρηση που αποδίδεται στη Ρωσία με στόχο την εμπλοκή των δυτικών μέσων ενημέρωσης για να τα κατακλύσει με περιεχόμενο προς επαλήθευση. Το AFP έχει καλύψει αυτό το θέμα πολλές φορές, όπως αναλύεται εδώ, εδώ και εδώ.
Τους τελευταίους μήνες, ο πρωταρχικός στόχος της φιλορωσικής παραπληροφόρησης που απευθύνεται στο δυτικό κοινό ήταν να υπονομεύσει τη δυτική υποστήριξη προς το Κίεβο, η οποία είναι ζωτικής σημασίας στον αγώνα του κατά της Ρωσίας.
Στο παρελθόν το AFP έχει επαληθεύσει παραπληροφόρηση σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία εδώ στα ελληνικά και εδώ στα αγγλικά.
Έλεγχος γεγονότων, Ουκρανία, Πολιτική
© AGENCE FRANCE-PRESSE | 2024 | Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP σε αυτόν τον ιστότοπο υπόκειται στους όρους χρήσης που διατίθενται στη διεύθυνση CGU. Με την πρόσβαση και/ή τη χρήση οποιουδήποτε περιεχομένου του AFP που διατίθεται σε αυτόν τον ιστότοπο, συμφωνείτε να δεσμεύεστε από τους προαναφερθέντες όρους χρήσης. Οποιαδήποτε χρήση του περιεχομένου του AFP γίνεται με δική σας αποκλειστική και πλήρη ευθύνη.
Αρχικά δημοσιεύτηκε εδώ.
